برنامه توانبخشی بعد از جراحی ترمیم گسیختگی یکطرفه تاندون پاتلا Unilateral Patellar Tendon Rupture

فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد

بازدید: 955
برنامه توانبخشی بعد از جراحی ترمیم گسیختگی یکطرفه تاندون پاتلا Unilateral Patellar Tendon Rupture

نویسنده: فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد

فاز اول (فاز بی حرکتی و مراقبت ، هفته 0 تا هفته 2)

استفاده از بریس:

  • بریس لولائی در وضعیت Full Extension قفل می شود.
  • همه فعالیت ها از جمله تمرینات باید داخل بریس انجام شود. 
  • به محض بهبودی زخم جراحی بریس صرفا برای استحمام و دوش گرفتن باز می شود.

وزن اندازی روی اندام:

  • فقط تماس انگشت شست با زمین ضمن استفاده از دو عضای زیر بغل و استفاده از بریس زانو
  • قرار دادن heel lift در کفش سمت سالم ؛ باعث تسهیل فاز Swing پای مبتلا ضمن راه رفتن بیمار می شود.

مدالیته های فیزیوتراپی:

  • کامپرس یخ 
  • بانداژ فشاری 
  • بالا نگه داشتن اندام 
  • تحریک الکتریکی با هدف کنترل ادم

دامنه حرکتی:

  • بین 0 تا 15 درجه از خم شدن زانو (Knee Flexion 0-15)

برنامه تمرین درمانی:

هدف تمرینات تقویتی در این فاز صرفا بازآموزی عضلانی است.

  • موبیلیزاسیون آرام پاتلا در تمامی جهات (بالا و پایین / داخل و بیرون)
  • انقباض ایزومتریک چهار سر با تاکید بر عضله VMO - vastus medialis obliquus (از تحریک الکتریکی می توان برای بهبود انقباض عضله و بازآموزی استفاده نمود)
  • Ankle pumps
  • تمرینات ایزومتریک عضلات گلوتئال gluteal set (سه ست با ده تکرار و دو بار در روز / زمان حفظ انقباض 10 ثانیه)
  • تمرینات استرچی آرام عضلات همسترینگ و گاستروکنمیوس
  • تمرینات ایروبیک اندام فوقانی ( Upper body ergometry )

فاز دوم (فاز دامنه حرکتی و تقویت آرام عضلانی ، هفته 3 تا 6)

استفاده از بریس:

  • بریس لولائی برای خم کردن زانو بین زاویه 0 تا 45 باز می شود .
  • تا پایان هفته چهارم بریس برای خم کردن زانو در زاویه 0 تا 60 باز می شود.
  • در هفته های 5 و 6 ؛ بریس برای خم کردم زانو در زاویه 0 تا 90 باز می شود.

وزن اندازی روی اندام:

  • افزایش تدریجی وزن اندازی  تا میزان قابل تحمل بیمار و با استفاده از دو عصا و بریس زانو (زانو در Full Extenson است)
  • تا پایان هفته 6 می توان وزن اندازی را روی اندام مبتلا کامل کرد.
  • بعد از رسیدن بیمار به وضعیت وزن اندازی کامل می توان از یک عصا در سمت سالم استفاده نمود.
  • بعد از رسیدن بیمار به وضعیت وزن اندازی کامل باید روی نرمال سازی الگوی راه رفتن بیمار برنامه ریزی نمود.

مدالیته های درمانی:

  • ادامه مدالیته های فاز اول برای کاهش ادم 
  • استفاده از تحریک الکتریکی برای بازآموزی عضله چهار سر ران و اختصاصا vastus medialis obliquus

دامنه حرکتی:

  • خم کردن فعال (Active Knee Flexion) زانو در زوایه 0 تا 45 و در بریس (حرکت Extension باید به صورت Passive انجام شود.)
  • با افزایش دامنه خم کردن زانو به میزان 15 درجه در هفته باید دامنه حرکتی در پایان هفته 6 تکمیل شود. 
  • تمرینان دامنه حرکتی باید روزانه 2 تا 3 نوبت و به مدت 5 دقیقه انجام شود.
  • استفاده از دوچرخه ثابت بدون اعمال مقاومت 

برنامه تمرین درمانی:

  • ادامه تمرینات ایزومتریک چهار سر ران (Quadriceps set)
  • ادامه موبیلیزاسیون پاتلا 
  • ادامه تمرینات ایزومتریک عضلات گلوتئال (Gluteals set)
  • تمرینات تقویتی مچ
  • تقویت عضلات گلوتئوس مدیوس ، گلوتئوس ماکزیموس و اداکتورهای ران در زنجیره باز حرکتی 
  • در این فاز با افزایش زمان حفظ انقباض باید افزایش تحمل عضلانی Endurance مد نظر قرار گیرد. 
  • استرچ آرام عضلات گاستروکنمیوس ، سولئوس و همسترینگ
  • در پایان هفته 6 تمرینات تقویتی در زنجیره حرکتی بسته آغاز می شود. 
  • تمرینات ایروبیک اندام فوقانی با استفاده از Upper body ergometry
  • شروع تمرینات تعادلی و حس عمقی در بریس 

فاز سوم (فاز تقویت پیشرفته هفته 7 تا هفته 12)

استفاده از بریس:

  • در صورتی که بیمار بدون ایجاد extension lag بتواند حرکت SLR را انجام دهد ، دامنه حرکتی کامل باشد و الگوی راه رفتن بیمار طبیعی باشد می توان بریس را باز نمود.

وزن اندازی روی اندام:

  • در این فاز باید وزن اندازی روی اندام کامل (Full weight bearing) باشد. 

مدالیته های درمانی:

  • ادامه مدالیته های قبلی با هدف کاهش تورم (در صورت نیاز)

دامنه حرکتی:

  • دامنه حرکتی در این فاز باید کامل باشد.
  • استرچ همسترینگ ، فلکسورهای هیپ ، چهار سر ران ، روتاتورهای هیپ ، ایلیوتیبیال باند  ، گاستروکنمیوس ، سولئوس باید در برنامه درمان بیمار گنجانده شود . برای تکمیل دامنه صاف شدن زانو می توان از تمرین prone hangs استفاده نمود. 

برنامه تمرین درمانی:

تمرینات تقویتی در زنجیره باز حرکتی

  • SLR  بدون وجود extension lag و با تاکید بر انقباض مناسب عضله VMO
  • تقویت عضلات گلوتئال
  • hamstring curls در زاویه 0 تا 90
  • short-arc quadriceps

تمرینات تقویتی در زنجیره بسته حرکتی

  • wall squats در زاویه 0 تا 70 درجه
  • heel raises
  • leg press
  • terminal knee extension in standing
  • forward step-ups
  • lateral step-ups

در این فاز ، زمان حفظ انقباض ترکیبی از کم و زیاد خواهد بود تا تمامی فیبرهای عضلانی فعال شود. 

فاز چهارم (تمرینات تقویتی پیشرفته و تمرینات فانکشنال - هفته 12 تا هفته 16)

مدالیته های درمانی:

  • در صورت وجود تورم و درد از کامپرس یخ برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود. 

دامنه حرکتی:

  • ادامه تمرینات استرچی گروه های عضلانی فاز قبل تا حصول اطمینان از عدم وجود ناهماهنگی عضلانی (ارزیابی وضعیت اندام فوقانی برای بازگشت به ورزش ضروری است)

تمرینات درمانی:

  • در این فاز باید به قدرت هماهنگ عضلات (Muscle Balance) برای شروع تمرینات فانکشنال و بازگشت به ورزش توجه نمود. 
  • شروع تمرینات تقویتی زنجیره حرکتی باز دو بار در هفته با هدف اصلاح الگوی فعال شدن عضلات (muscle firing pattern) و ادامه با تمرینات تقویتی Core و اندام فوقانی
  • ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته تا انجام اسکات و در نهایت اسکات روی یک اندام 
  • Side-stepping
  • monster walk با تراباند دور انتهای دیستال ساق با هدف افزایش قدرت عضلات لگن
  • ادامه پرس پا leg press با دو پا و به مرور با یک پا
  • hamstring curls
  • شروع صندلی چهار سر leg extensions در زاویه 0 تا 30 در هفته 16
  • تمرینات تعادل و افزایش حس عمقی (به مرور روی یک اندام)
  • دریل های سرعتی سبک 
  • تمرینات در استخر (راه رفتن و دویدن)
  • دویدن در خشکی در انتهای این فاز (برنامه دویدن باید به آرامی شروع شود و بیش از 3 نوبت در هفته مجاز نیست. ابتدا دویدن روی سطوح صاف انجام می شود و در هر هفته فقط یک پارامتر دویدن را می توان تغییر داد مثلا سرعت ، مسافت و ...)
  • elliptical trainer
  • پله برقی Stairmaster
  • Isokinetic strengthening

فاز پنجم (فاز دریل های اختصاصی و تمرینات پلی متریک - هفته 16 تا هفته 24)

مدالیته های درمانی:

  • کامپرس یخ در صورت نیاز

دامنه حرکتی:

  • ادامه استرچ گروه های عضلانی در صورت نیاز

برنامه تمرین درمانی:

  • توجه به چیدمان طبیعی زانو و کاهش استرس وارده بر زانو
  • تمرینات تقویتی زنجیره باز برای واستوس مدیالیس vastus medialis obliquus
  • SLR
  • تمرینات تقویتی عضلات gluteus medius و gluteus maximus
  • hamstring curls
  • تمرین با صندلی کوادریسپس (leg extensions) و با پرهیز از terminal knee extension
  • ادامه تمرینات زنجیره بسته نظیر squats ، leg press ، Sport Cord ، lunges (در زاویه 0 تا 70)
  • تمرینات زنجیره حرکتی بسته روی اندام مبتلا (یک اندام) نظیر single-leg squats و ایستادن روی تخته تعادل روی اندام مبتلا 
  • شروع تمرینات Triplanar strength
  • دریل های سرعتی پیشرفته
  • شروع تمرینات پیشرفته تغییر جهت، حرکت و توقف start and stop و الگوی 8 (figure-of-eight)
  • تمرینات پلی متریک روی دو اندام (به مرور روی یک اندام)
  • تمرینات پیشرفته isokinetics با سرعت های مختلف
  • تاکید روی ادامه تمرینات در منزل و بازگشت بیمار به ورزش

 

تصاویر ضمیمه
ptr2(1).jpg,ptr(1).jpgptr2(1).jpg,ptr(1).jpg
همچنین بخوانید

شما چه فکر می کنید؟

لطفا نظر خود را در خصوص این مطلب ثبت نمائید.