رایگان
برنامه توانبخشی بعد از جراحی ترمیم گسیختگی یکطرفه تاندون پاتلا Unilateral Patellar Tendon Rupture

فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد

برنامه توانبخشی بعد از جراحی ترمیم گسیختگی یکطرفه تاندون پاتلا Unilateral Patellar Tendon Rupture

نویسنده: فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد

فاز اول (فاز بی حرکتی و مراقبت ، هفته 0 تا هفته 2)

استفاده از بریس:

  • بریس لولائی در وضعیت Full Extension قفل می شود.
  • همه فعالیت ها از جمله تمرینات باید داخل بریس انجام شود. 
  • به محض بهبودی زخم جراحی بریس صرفا برای استحمام و دوش گرفتن باز می شود.

وزن اندازی روی اندام:

  • فقط تماس انگشت شست با زمین ضمن استفاده از دو عضای زیر بغل و استفاده از بریس زانو
  • قرار دادن heel lift در کفش سمت سالم ؛ باعث تسهیل فاز Swing پای مبتلا ضمن راه رفتن بیمار می شود.

مدالیته های فیزیوتراپی:

  • کامپرس یخ 
  • بانداژ فشاری 
  • بالا نگه داشتن اندام 
  • تحریک الکتریکی با هدف کنترل ادم

دامنه حرکتی:

  • بین 0 تا 15 درجه از خم شدن زانو (Knee Flexion 0-15)

برنامه تمرین درمانی:

هدف تمرینات تقویتی در این فاز صرفا بازآموزی عضلانی است.

  • موبیلیزاسیون آرام پاتلا در تمامی جهات (بالا و پایین / داخل و بیرون)
  • انقباض ایزومتریک چهار سر با تاکید بر عضله VMO - vastus medialis obliquus (از تحریک الکتریکی می توان برای بهبود انقباض عضله و بازآموزی استفاده نمود)
  • Ankle pumps
  • تمرینات ایزومتریک عضلات گلوتئال gluteal set (سه ست با ده تکرار و دو بار در روز / زمان حفظ انقباض 10 ثانیه)
  • تمرینات استرچی آرام عضلات همسترینگ و گاستروکنمیوس
  • تمرینات ایروبیک اندام فوقانی ( Upper body ergometry )

فاز دوم (فاز دامنه حرکتی و تقویت آرام عضلانی ، هفته 3 تا 6)

استفاده از بریس:

  • بریس لولائی برای خم کردن زانو بین زاویه 0 تا 45 باز می شود .
  • تا پایان هفته چهارم بریس برای خم کردن زانو در زاویه 0 تا 60 باز می شود.
  • در هفته های 5 و 6 ؛ بریس برای خم کردم زانو در زاویه 0 تا 90 باز می شود.

وزن اندازی روی اندام:

  • افزایش تدریجی وزن اندازی  تا میزان قابل تحمل بیمار و با استفاده از دو عصا و بریس زانو (زانو در Full Extenson است)
  • تا پایان هفته 6 می توان وزن اندازی را روی اندام مبتلا کامل کرد.
  • بعد از رسیدن بیمار به وضعیت وزن اندازی کامل می توان از یک عصا در سمت سالم استفاده نمود.
  • بعد از رسیدن بیمار به وضعیت وزن اندازی کامل باید روی نرمال سازی الگوی راه رفتن بیمار برنامه ریزی نمود.

مدالیته های درمانی:

  • ادامه مدالیته های فاز اول برای کاهش ادم 
  • استفاده از تحریک الکتریکی برای بازآموزی عضله چهار سر ران و اختصاصا vastus medialis obliquus

دامنه حرکتی:

  • خم کردن فعال (Active Knee Flexion) زانو در زوایه 0 تا 45 و در بریس (حرکت Extension باید به صورت Passive انجام شود.)
  • با افزایش دامنه خم کردن زانو به میزان 15 درجه در هفته باید دامنه حرکتی در پایان هفته 6 تکمیل شود. 
  • تمرینان دامنه حرکتی باید روزانه 2 تا 3 نوبت و به مدت 5 دقیقه انجام شود.
  • استفاده از دوچرخه ثابت بدون اعمال مقاومت 

برنامه تمرین درمانی:

  • ادامه تمرینات ایزومتریک چهار سر ران (Quadriceps set)
  • ادامه موبیلیزاسیون پاتلا 
  • ادامه تمرینات ایزومتریک عضلات گلوتئال (Gluteals set)
  • تمرینات تقویتی مچ
  • تقویت عضلات گلوتئوس مدیوس ، گلوتئوس ماکزیموس و اداکتورهای ران در زنجیره باز حرکتی 
  • در این فاز با افزایش زمان حفظ انقباض باید افزایش تحمل عضلانی Endurance مد نظر قرار گیرد. 
  • استرچ آرام عضلات گاستروکنمیوس ، سولئوس و همسترینگ
  • در پایان هفته 6 تمرینات تقویتی در زنجیره حرکتی بسته آغاز می شود. 
  • تمرینات ایروبیک اندام فوقانی با استفاده از Upper body ergometry
  • شروع تمرینات تعادلی و حس عمقی در بریس 

فاز سوم (فاز تقویت پیشرفته هفته 7 تا هفته 12)

استفاده از بریس:

  • در صورتی که بیمار بدون ایجاد extension lag بتواند حرکت SLR را انجام دهد ، دامنه حرکتی کامل باشد و الگوی راه رفتن بیمار طبیعی باشد می توان بریس را باز نمود.

وزن اندازی روی اندام:

  • در این فاز باید وزن اندازی روی اندام کامل (Full weight bearing) باشد. 

مدالیته های درمانی:

  • ادامه مدالیته های قبلی با هدف کاهش تورم (در صورت نیاز)

دامنه حرکتی:

  • دامنه حرکتی در این فاز باید کامل باشد.
  • استرچ همسترینگ ، فلکسورهای هیپ ، چهار سر ران ، روتاتورهای هیپ ، ایلیوتیبیال باند  ، گاستروکنمیوس ، سولئوس باید در برنامه درمان بیمار گنجانده شود . برای تکمیل دامنه صاف شدن زانو می توان از تمرین prone hangs استفاده نمود. 

برنامه تمرین درمانی:

تمرینات تقویتی در زنجیره باز حرکتی

  • SLR  بدون وجود extension lag و با تاکید بر انقباض مناسب عضله VMO
  • تقویت عضلات گلوتئال
  • hamstring curls در زاویه 0 تا 90
  • short-arc quadriceps

تمرینات تقویتی در زنجیره بسته حرکتی

  • wall squats در زاویه 0 تا 70 درجه
  • heel raises
  • leg press
  • terminal knee extension in standing
  • forward step-ups
  • lateral step-ups

در این فاز ، زمان حفظ انقباض ترکیبی از کم و زیاد خواهد بود تا تمامی فیبرهای عضلانی فعال شود. 

فاز چهارم (تمرینات تقویتی پیشرفته و تمرینات فانکشنال - هفته 12 تا هفته 16)

مدالیته های درمانی:

  • در صورت وجود تورم و درد از کامپرس یخ برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود. 

دامنه حرکتی:

  • ادامه تمرینات استرچی گروه های عضلانی فاز قبل تا حصول اطمینان از عدم وجود ناهماهنگی عضلانی (ارزیابی وضعیت اندام فوقانی برای بازگشت به ورزش ضروری است)

تمرینات درمانی:

  • در این فاز باید به قدرت هماهنگ عضلات (Muscle Balance) برای شروع تمرینات فانکشنال و بازگشت به ورزش توجه نمود. 
  • شروع تمرینات تقویتی زنجیره حرکتی باز دو بار در هفته با هدف اصلاح الگوی فعال شدن عضلات (muscle firing pattern) و ادامه با تمرینات تقویتی Core و اندام فوقانی
  • ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته تا انجام اسکات و در نهایت اسکات روی یک اندام 
  • Side-stepping
  • monster walk با تراباند دور انتهای دیستال ساق با هدف افزایش قدرت عضلات لگن
  • ادامه پرس پا leg press با دو پا و به مرور با یک پا
  • hamstring curls
  • شروع صندلی چهار سر leg extensions در زاویه 0 تا 30 در هفته 16
  • تمرینات تعادل و افزایش حس عمقی (به مرور روی یک اندام)
  • دریل های سرعتی سبک 
  • تمرینات در استخر (راه رفتن و دویدن)
  • دویدن در خشکی در انتهای این فاز (برنامه دویدن باید به آرامی شروع شود و بیش از 3 نوبت در هفته مجاز نیست. ابتدا دویدن روی سطوح صاف انجام می شود و در هر هفته فقط یک پارامتر دویدن را می توان تغییر داد مثلا سرعت ، مسافت و ...)
  • elliptical trainer
  • پله برقی Stairmaster
  • Isokinetic strengthening

فاز پنجم (فاز دریل های اختصاصی و تمرینات پلی متریک - هفته 16 تا هفته 24)

مدالیته های درمانی:

  • کامپرس یخ در صورت نیاز

دامنه حرکتی:

  • ادامه استرچ گروه های عضلانی در صورت نیاز

برنامه تمرین درمانی:

  • توجه به چیدمان طبیعی زانو و کاهش استرس وارده بر زانو
  • تمرینات تقویتی زنجیره باز برای واستوس مدیالیس vastus medialis obliquus
  • SLR
  • تمرینات تقویتی عضلات gluteus medius و gluteus maximus
  • hamstring curls
  • تمرین با صندلی کوادریسپس (leg extensions) و با پرهیز از terminal knee extension
  • ادامه تمرینات زنجیره بسته نظیر squats ، leg press ، Sport Cord ، lunges (در زاویه 0 تا 70)
  • تمرینات زنجیره حرکتی بسته روی اندام مبتلا (یک اندام) نظیر single-leg squats و ایستادن روی تخته تعادل روی اندام مبتلا 
  • شروع تمرینات Triplanar strength
  • دریل های سرعتی پیشرفته
  • شروع تمرینات پیشرفته تغییر جهت، حرکت و توقف start and stop و الگوی 8 (figure-of-eight)
  • تمرینات پلی متریک روی دو اندام (به مرور روی یک اندام)
  • تمرینات پیشرفته isokinetics با سرعت های مختلف
  • تاکید روی ادامه تمرینات در منزل و بازگشت بیمار به ورزش

 

تصاویر ضمیمه
همچنین بخوانید

شما چه فکر می کنید؟

لطفا نظر خود را در خصوص این مطلب ثبت نمائید.