فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد
پروتکل درمان فیزیوتراپی تاندونیت روتاتورکاف ورزشکاران
فاز یک
در این فاز حرکات شانه به صورت passive و Active Assisted و با هدف حفظ و بهبود حرکت (Mobility) شانه ، ایجاد استرس ملایم روی بافت کلاژن در حال ترمیم و حفظ و بهبود subacromial gliding mechanism صرفا در دامنه بدون درد انجام می شود.
برنامه تمرین درمانی:
تمرینات این فاز باید 2 نوبت در روز و هر نوبت حداقل 10 بار انجام گیرد . بیمار باید حرکت را به گونه ای انجام دهد که یک استرچ قابل تحمل را در شانه خود احساس نماید و این استرچ را باید حداقل 10 ثانیه حفظ نماید . حرکات این فاز باید در دامنه بدون درد انجام گیرد.
- حرکت Forward Elevation (در وضعیت supine یا sitting): هنگام انجام این حرکت شانه باید کمی جلوتر از صفحه اسکاپولا (Scapular plane) یا Scaption باشد. انجام حرکت در وضعیت Supine به بیمار اجازه می دهد حرکت را در دامنه فانکشنال و آسانتر انجام دهد.
- حرکت External rotation (در وضعیت Supine یا sitting ): این حرکت غالبا در وضعیت supine و در حالیکه بازو در زاویه 45 درجه نسبت به بدن قرار دارد و روی یک بالش نسبتا بزرگ قرار گرفته شروع می شود. در این وضعیت استرس روی قسمت فوقانی روتاتورکاف و همچنین کامپلکس غضروفی و لیگامانی کمتر است و گیر افتادگی شانه (impingement) را در زاویه 90 درجه کم می کند.
تمرینات تقویتی:
تمرینات این فاز باید 2 تا 4 نوبت در روز و هر نوبت حداقل 10 بار انجام گیرد . بیمار باید حرکت را به گونه ای انجام دهد که یک استرچ قابل تحمل را در شانه خود احساس نماید و این استرچ را باید حداقل 10 ثانیه حفظ نماید .
برنامه تمرین درمانی:
- extension
- internal rotation : این حرکت باید با احتیاط انجام گیرد زیرا این حرکت عضله Supraspinatus را در حداکثر طول قرار می دهد . حرکت Internal Rotation غالبا دارای بیشترین محدودیت است اما در عین حال بیشتر از عضلات دیگر باعث تشدید علائم شود.
- crossbody adduction
- موبیلیزاسیون مفصل Glenohumeral
- تمرینات تقویتی عضلات کتف (Isolated scapular strengthening)
تمرینات تقویتی فاز اول با استفاده از کش ورزشی یا وزنه های سبک (0.5 تا 1.5 کیلوگرم) انجام می گیرد. استفاده از کش ورزشی به دلیل قابل حمل بودن غالبا بیشتر کاربرد دارد. موقع انجام تمرینات تقویتی با کش ورزشی بیمار باید در پاسچر مناسب قرار گیرد تا عضلات شانه و کمربند شانه ای در هماهنگی بیشتر فعال شوند. تمرینات تقویتی فاز اول شامل flexion ، extension ، external rotation ، internal rotation است . حرکت flexion با protraction و حرکت extension با retraction توام است.
در شروع تمرین کش باید در وضعیت صاف قرار گیرد (آویزان و شل نباشد). از بیمار می خواهیم از اولین حرکت 10 تکرار انجام دهد. وقتی که بیمار بتواند از حرکات با کش ؛ 3 ست با 10 تکرار انجام دهد می توان از کش ضخیم تر (رنگ متفاوت) استفاده نمود یا حدود 0.5 کیلوگرم به وزنه اضافه نمود.
تمرینات تقویتی عضلات کتف به صورت ایزوله (Isolated scapular strengthening) با استفاده از کش ورزشی در سطح کمر قابل انجام است. اعمال مقاومت در مقابل حرکات external and internal rotation با دست توسط فیزیوتراپیست قابل انجام است .
معیارهای ورود به فاز دوم:
- بهبود درد و التهاب
- افزایش دامنه حرکتی
- بهبود قدرت عضلانی
فاز دوم
تمرینات فاز دوم :
- sleeper stretch
- End-range forward elevation
- حرکات forehand و backhand با تاکید روی حرکات retraction و protraction کتف ، برای تقویت عضلات ناحیه کتف
- حرکت ترکیبی horizontal abduction ، scapular retraction و external rotation با کش ورزشی برای تقویت عضلات ناحیه کتف
فاز سه
در این فاز دامنه حرکتی بیمار کامل و بدون درد است و می تواند تمرینات فانکشنال پیشرفته و ترکیبی را انجام دهد . روی تمریناتی که بازو در ارتفاع شانه و بالاتر قرار می گیرد بیشتر تاکید می شود.
برنامه تمرینات:
- horizontal abduction with external rotation
- prone forward elevation در زاویه (100 تا 135 درجه)
- standing scaption with external rotation
- با بهبود شرایط می توان تمرینات مقاومتی را با Barbells (دمبل) شروع کرد.
- chest press
- military press
- تمرینات تقویتی آرنج (فلکسورها / اکستنسورها) با دمبل
- latissimus pull-downs
- هنگام تمرینات تقویتی بازو نباید عقب تر از صفحه بدن باشد همچنین دست ها نباید پشت سر قرار گیرد.
- Latissimus pull-downs باید تا سطح سینه انجام گیرد و نباید عقب تر از سر انجام شود.
- تمرینات pushing نظیر chest press و shoulder press بهتر است با استفاده از دستگاه انجام شود.
- تمرینات تقویتی باید با وزنه سبک شروع شوند و به مرور میزان مقاومت اضافه شود.
- ضمن فیزیوتراپی باید تمرینات Core strengthening هم مد نظر فیزیوتراپیست قرار گیرد.
فاز چهارم
بیمار تمرینات تقویتی شانه شامل عضلات روتاتورکاف ، دلتوئید و عضلات کتف را ادامه می دهد. در این فاز تمرینات اختصاصی به برنامه درمان بیمار اضافه می شود.
- تمرینات پلی متریک با استفاده از توپ های وزن دار برای ارتقاء هماهنگی عصبی و عضلانی ، افزایش حس عمقی و بهبود فعالیت فیزیولوژیک عضله (stretch-shortening cycle) موثر است.
- با گرفتن و پرتاب توپ های وزن دار عضلات Adductor و Internal Rotators به صورت Eccentric فعال می شوند و استرچ پیدا می کنند . این حرکت با فاز Concentric ادامه پیدا می کند. بیمار می تواند توپ را به سمت تراپیست یا مینی ترامپولین پرتاب نماید.
- تمرینات Core strengthening نیز با استفاده از تجهیزات تمرین درمانی ادامه می یابد.
فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد
پروتکل درمان فیزیوتراپی تاندونیت روتاتورکاف ورزشکاران
فاز یک
در این فاز حرکات شانه به صورت passive و Active Assisted و با هدف حفظ و بهبود حرکت (Mobility) شانه ، ایجاد استرس ملایم روی بافت کلاژن در حال ترمیم و حفظ و بهبود subacromial gliding mechanism صرفا در دامنه بدون درد انجام می شود.
برنامه تمرین درمانی:
تمرینات این فاز باید 2 نوبت در روز و هر نوبت حداقل 10 بار انجام گیرد . بیمار باید حرکت را به گونه ای انجام دهد که یک استرچ قابل تحمل را در شانه خود احساس نماید و این استرچ را باید حداقل 10 ثانیه حفظ نماید . حرکات این فاز باید در دامنه بدون درد انجام گیرد.
- حرکت Forward Elevation (در وضعیت supine یا sitting): هنگام انجام این حرکت شانه باید کمی جلوتر از صفحه اسکاپولا (Scapular plane) یا Scaption باشد. انجام حرکت در وضعیت Supine به بیمار اجازه می دهد حرکت را در دامنه فانکشنال و آسانتر انجام دهد.
- حرکت External rotation (در وضعیت Supine یا sitting ): این حرکت غالبا در وضعیت supine و در حالیکه بازو در زاویه 45 درجه نسبت به بدن قرار دارد و روی یک بالش نسبتا بزرگ قرار گرفته شروع می شود. در این وضعیت استرس روی قسمت فوقانی روتاتورکاف و همچنین کامپلکس غضروفی و لیگامانی کمتر است و گیر افتادگی شانه (impingement) را در زاویه 90 درجه کم می کند.
تمرینات تقویتی:
تمرینات این فاز باید 2 تا 4 نوبت در روز و هر نوبت حداقل 10 بار انجام گیرد . بیمار باید حرکت را به گونه ای انجام دهد که یک استرچ قابل تحمل را در شانه خود احساس نماید و این استرچ را باید حداقل 10 ثانیه حفظ نماید .
برنامه تمرین درمانی:
- extension
- internal rotation : این حرکت باید با احتیاط انجام گیرد زیرا این حرکت عضله Supraspinatus را در حداکثر طول قرار می دهد . حرکت Internal Rotation غالبا دارای بیشترین محدودیت است اما در عین حال بیشتر از عضلات دیگر باعث تشدید علائم شود.
- crossbody adduction
- موبیلیزاسیون مفصل Glenohumeral
- تمرینات تقویتی عضلات کتف (Isolated scapular strengthening)
تمرینات تقویتی فاز اول با استفاده از کش ورزشی یا وزنه های سبک (0.5 تا 1.5 کیلوگرم) انجام می گیرد. استفاده از کش ورزشی به دلیل قابل حمل بودن غالبا بیشتر کاربرد دارد. موقع انجام تمرینات تقویتی با کش ورزشی بیمار باید در پاسچر مناسب قرار گیرد تا عضلات شانه و کمربند شانه ای در هماهنگی بیشتر فعال شوند. تمرینات تقویتی فاز اول شامل flexion ، extension ، external rotation ، internal rotation است . حرکت flexion با protraction و حرکت extension با retraction توام است.
در شروع تمرین کش باید در وضعیت صاف قرار گیرد (آویزان و شل نباشد). از بیمار می خواهیم از اولین حرکت 10 تکرار انجام دهد. وقتی که بیمار بتواند از حرکات با کش ؛ 3 ست با 10 تکرار انجام دهد می توان از کش ضخیم تر (رنگ متفاوت) استفاده نمود یا حدود 0.5 کیلوگرم به وزنه اضافه نمود.
تمرینات تقویتی عضلات کتف به صورت ایزوله (Isolated scapular strengthening) با استفاده از کش ورزشی در سطح کمر قابل انجام است. اعمال مقاومت در مقابل حرکات external and internal rotation با دست توسط فیزیوتراپیست قابل انجام است .
معیارهای ورود به فاز دوم:
- بهبود درد و التهاب
- افزایش دامنه حرکتی
- بهبود قدرت عضلانی
فاز دوم
تمرینات فاز دوم :
- sleeper stretch
- End-range forward elevation
- حرکات forehand و backhand با تاکید روی حرکات retraction و protraction کتف ، برای تقویت عضلات ناحیه کتف
- حرکت ترکیبی horizontal abduction ، scapular retraction و external rotation با کش ورزشی برای تقویت عضلات ناحیه کتف
فاز سه
در این فاز دامنه حرکتی بیمار کامل و بدون درد است و می تواند تمرینات فانکشنال پیشرفته و ترکیبی را انجام دهد . روی تمریناتی که بازو در ارتفاع شانه و بالاتر قرار می گیرد بیشتر تاکید می شود.
برنامه تمرینات:
- horizontal abduction with external rotation
- prone forward elevation در زاویه (100 تا 135 درجه)
- standing scaption with external rotation
- با بهبود شرایط می توان تمرینات مقاومتی را با Barbells (دمبل) شروع کرد.
- chest press
- military press
- تمرینات تقویتی آرنج (فلکسورها / اکستنسورها) با دمبل
- latissimus pull-downs
- هنگام تمرینات تقویتی بازو نباید عقب تر از صفحه بدن باشد همچنین دست ها نباید پشت سر قرار گیرد.
- Latissimus pull-downs باید تا سطح سینه انجام گیرد و نباید عقب تر از سر انجام شود.
- تمرینات pushing نظیر chest press و shoulder press بهتر است با استفاده از دستگاه انجام شود.
- تمرینات تقویتی باید با وزنه سبک شروع شوند و به مرور میزان مقاومت اضافه شود.
- ضمن فیزیوتراپی باید تمرینات Core strengthening هم مد نظر فیزیوتراپیست قرار گیرد.
فاز چهارم
بیمار تمرینات تقویتی شانه شامل عضلات روتاتورکاف ، دلتوئید و عضلات کتف را ادامه می دهد. در این فاز تمرینات اختصاصی به برنامه درمان بیمار اضافه می شود.
- تمرینات پلی متریک با استفاده از توپ های وزن دار برای ارتقاء هماهنگی عصبی و عضلانی ، افزایش حس عمقی و بهبود فعالیت فیزیولوژیک عضله (stretch-shortening cycle) موثر است.
- با گرفتن و پرتاب توپ های وزن دار عضلات Adductor و Internal Rotators به صورت Eccentric فعال می شوند و استرچ پیدا می کنند . این حرکت با فاز Concentric ادامه پیدا می کند. بیمار می تواند توپ را به سمت تراپیست یا مینی ترامپولین پرتاب نماید.
- تمرینات Core strengthening نیز با استفاده از تجهیزات تمرین درمانی ادامه می یابد.
نظرات کاربران
کاربران در خصوص این مطلب چه نظری دارند؟