فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد
پروتکل درمانی فیزیوتراپی بعد از جراحی آرتروسکوپیک بازسازی لیگامان صلیبی خلفی PCL
توصیه های عمومی:
- عدم تجویز تمرینات در زنجیره حرکتی باز
- مراقبت و احتیاط از حرکت رو به عقب تیبیا (به دلیل جاذبه یا انقباض عضلانی)
- عدم استفاده از CPM
- برای انجام تمرینات تقویتی Hip مقاومت باید بالاتر از مفصل زانو اعمال شود (مثلا برای تقویت حرکات Abduction و Adduction مفصل هیپ کش ورزشی را بالاتر از زانو قرار دهید . برای اعمال مقاومت در مقابل حرکت Hip Flexion می توان مقاومت را دیستال مفصل زانو اعمال نمود.)
فاز اول : هفته 0 تا 4:
اهداف درمانی:
- مراقبت از برش جراحی و فرایند ترمیم استخوان و بافت نرم
- کاهش اثرات جانبی بی حرکتی نظیر چسبندگی بافت نرم
- دامنه حرکتی اولیه مراقبت شده (مراقبت از لغزیدن تیبیا به سمت عقب posterior tibial sagging)
- تمرینات تقویتی پیشرونده برای عضلات کوادریسپس ، عضلات هیپ و عضلات ساق (محدود کردن فشرده شدن مفصل پاتلوفمورال و حرکت رو به عقب استخوان تیبیا)
- آموزش دقیق بیمار در خصوص فرایند فیزیوتراپی ، محدودیت ها و مراقبت های ضروری بویژه ضرورت اجتناب از Posterior Sag انتهای فوقاتی تیبیا
استفاده از بریس:
- در هفته اول بریس زانو باید در وضعیت Full Extension یا 0 درجه قفل شود.
- بعد از یک هفته بریس برای انجام حرکات Passive توسط فیزیوتراپیست از حالت قفل باز می شود.
- به بیمار در خصوص باز کردن بریس و انجام حرکات پاسیو آموزش ضروری ارائه می شود . بیمار باید مراقب حرکت لغزش خلفی سر انتهای فوقانی تیبیا باشد.
تحمل وزن (Weight Bearing):
در حالیکه بریس زانو در وضعیت زانوی کاملا صاف (0 درجه) قفل شده و بیمار از دو عصا استفاده می کند می تواند تا حد قابل تحمل روی اندام وزن بیاندازد.
مداخلات درمانی:
- موبیلیزاسیون استخوان پاتلا در تمامی جهات
- حرکات Passive Flexion و Passive Extension در وضعیت Prone
- تمرینات ایزومتریک چهار سر ران Quadriceps set
- Straight leg raise یا SLR
- حرکات Hip Abduction و Hip Adduction
- تمرینات دامنه حرکتی مچ و Ankle Pump
- استرچ عضلات همسترینگ و گاستروکنمیوس
- تمرینات ایزوتونیک عضلات ساق با تراباند و به مرور Calf Raise در وضعیت ایستاده با زانوی صاف
- Hip Extension در وضعیت ایستاده (شروع حرکت از وضعیت Nurtal)
- تحریک الکتریکی FES برای عضله کوادریسپس
فاز دوم (هفته 4 تا 12):
معیارهای ورود به فاز دوم:
- قدرت عضلانی مناسب برای عضله quadriceps (قابلیت انجام تمرینات Quadriceps set بدون ایجاد sag ضمن SLR)
- قابلیت خم کردن زانو به اندازه 60 درجه
- قابلیت صاف کردن کامل زانو
- عدم وجود التهاب و تورم فعال
اهداف درمانی در فاز دوم:
- افزایش دامنه Flexion زانو
- بازیابی الگوی راه رفتن طبیعی Normal Gait
- ادامه تمرینات تقویتی چهار سر و انعطاف همسترینگ
استفاده از بریس:
هفته 4 تا 6 : بریس برای آموزش راه رفتن کنترل شده تحت نظر فیزیوتراپیست و در منزل از حالت قفل در می آید.
هفته 6 تا 8: بریس در کلیه فعالیت ها از حالت قفل خارج می شود .
هفته 8: در صورت صلاحدید جراح بیمار بریس را کنار می گذارد.
وزن اندازی Weight Bearing:
- هفته 4 تا 8: بیمار مجاز است ضمن استفاده از دو عصا تا حد قابل تحمل روی اندام خود وزن بیاندازد.
- هفته 8: در صورتی که بیمار ضمن انجام SLR نشانه ای از وجود Quadriceps lag نداشته باشد می توان عصاها را کنار گذاشت.
- زانو در وضعیت Full Extension است.
- زانو قابلیت خم شدن 90 - 100 درجه را دارد.
- الگوی راه رفتن بیمار طبیعی است . در این شرایط بیمار می تواند از یک عصا استفاده نماید.
مداخلات درمانی و برنامه تمرین درمانی:
هفته 4 تا 8:
- Wall Slides در زاویه 0 تا 45
- Mini-squats تا زاویه 45 درجه
- پرس زانو Leg press تا 60 درجه
- تمرینات تقویتی لگن در هر 4 جهت با زانوی کاملا صاف (flexion, abduction, adduction, extension)
- راه رفتن در استخر (بیمار باید تا حدود سطح سینه در آب باشد) و تمرین راه رفتن روی پاشنه و روی انگشتان
هفته 8 تا 12:
- دوچرخه ثابت (زین باید در ارتفاع بالاتر ار حد طبیعی باشد و پای بیمار روی بخش جلوی پدال قرار گیرد و برای به حداقل رساندن فعالیت همسترینگ از کلیپ انگشتان استفاده نشود)
- استفاده از تجهیزات تمرین درمانی نظیر Stairmaster, elliptical stepper, NordicTrack
- تمرینات تعادل و افزایش حس عمقی
- calf raises در حالت نشسته روی صندلی
- پرس زانو Leg press تا 90 درجه
فاز سوم (ماه سوم تا ششم)
معیارهای ورورد به این فاز:
- دامنه حرکتی کامل و بدون درد زانو (محدودیت 10 تا 15 درجه در ماه پنجم بعد از عمل چندان غیر معمول نیست)
- راه رفتن و الگوی Gait طبیعی
- قدرت طبیعی یا خوب عضله چهار سر ران
- عدم شکایت بیمار در ناحیه پاتلوفمورال (عدم درد و التهاب)
- کسب موافقت جراح برای شروع تمرینات زنجیره حرکتی بسته پیشرفته
اهداف درمانی:
- رفع محدودیت های حرکتی باقی مانده که مانع پیشرفت حرکتی است
- پیشرفت فانکشنال و جلوگیری از تحریک ناحیه پاتلو فمورال
- بهبود قدرت فانکشنال و حس عمقی با استفاده از تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- حفظ قدرت عضله چهار سر ران و انعطاف عضله همسترینگ
برنامه تمرین درمانی:
- ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- راه رفتن روی تردمیل
- دویدن در استخر با جلیقه
- شنا (به جز شنای قورباغه)
فاز چهارم (ماه ششم): فعالیت کامل
معیارهای ورود فاز 4:
- عدم وجود مشکل و تحریک در ناحیه پاتلوفمورال و بافت نرم
- وجود دامنه حرکتی ، قدرت عضلانی ، تحمل عضلانی و حس عمقی مناسب برای شروع بی خطر ورزش
اهداف درمانی:
- برگشت تدریجی و بی خطر به ورزش
- حفظ قدرت عضلانی ، حمل عضلانی و عملکرد طبیعی عضلات و مفاصل
برنامه تمرین درمانی:
- ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- تمرینات اختصاصی برای پیشرفت فانکشنال نظیر Slide board ، Jog/run ، Figure-of-eight ، carioca ، backward running ، cutting
- پرش (پلی متریک)
معیارهای برگشت به فعالیت ورزشی:
- دامنه حرکتی کامل و بدون درد
- بررسی رضایتمندی بالینی
- قدرت عضله چهار سر حداقل 85 درصد نسبت به سمت سالم
- تست فانکشنال حداقل 85 درصد در مقایسه با سمت سالم
- عدم تغییر در میزان شلی Laxilty مفصل
فیزیوتراپیست منصور شهابی نژاد
پروتکل درمانی فیزیوتراپی بعد از جراحی آرتروسکوپیک بازسازی لیگامان صلیبی خلفی PCL
توصیه های عمومی:
- عدم تجویز تمرینات در زنجیره حرکتی باز
- مراقبت و احتیاط از حرکت رو به عقب تیبیا (به دلیل جاذبه یا انقباض عضلانی)
- عدم استفاده از CPM
- برای انجام تمرینات تقویتی Hip مقاومت باید بالاتر از مفصل زانو اعمال شود (مثلا برای تقویت حرکات Abduction و Adduction مفصل هیپ کش ورزشی را بالاتر از زانو قرار دهید . برای اعمال مقاومت در مقابل حرکت Hip Flexion می توان مقاومت را دیستال مفصل زانو اعمال نمود.)
فاز اول : هفته 0 تا 4:
اهداف درمانی:
- مراقبت از برش جراحی و فرایند ترمیم استخوان و بافت نرم
- کاهش اثرات جانبی بی حرکتی نظیر چسبندگی بافت نرم
- دامنه حرکتی اولیه مراقبت شده (مراقبت از لغزیدن تیبیا به سمت عقب posterior tibial sagging)
- تمرینات تقویتی پیشرونده برای عضلات کوادریسپس ، عضلات هیپ و عضلات ساق (محدود کردن فشرده شدن مفصل پاتلوفمورال و حرکت رو به عقب استخوان تیبیا)
- آموزش دقیق بیمار در خصوص فرایند فیزیوتراپی ، محدودیت ها و مراقبت های ضروری بویژه ضرورت اجتناب از Posterior Sag انتهای فوقاتی تیبیا
استفاده از بریس:
- در هفته اول بریس زانو باید در وضعیت Full Extension یا 0 درجه قفل شود.
- بعد از یک هفته بریس برای انجام حرکات Passive توسط فیزیوتراپیست از حالت قفل باز می شود.
- به بیمار در خصوص باز کردن بریس و انجام حرکات پاسیو آموزش ضروری ارائه می شود . بیمار باید مراقب حرکت لغزش خلفی سر انتهای فوقانی تیبیا باشد.
تحمل وزن (Weight Bearing):
در حالیکه بریس زانو در وضعیت زانوی کاملا صاف (0 درجه) قفل شده و بیمار از دو عصا استفاده می کند می تواند تا حد قابل تحمل روی اندام وزن بیاندازد.
مداخلات درمانی:
- موبیلیزاسیون استخوان پاتلا در تمامی جهات
- حرکات Passive Flexion و Passive Extension در وضعیت Prone
- تمرینات ایزومتریک چهار سر ران Quadriceps set
- Straight leg raise یا SLR
- حرکات Hip Abduction و Hip Adduction
- تمرینات دامنه حرکتی مچ و Ankle Pump
- استرچ عضلات همسترینگ و گاستروکنمیوس
- تمرینات ایزوتونیک عضلات ساق با تراباند و به مرور Calf Raise در وضعیت ایستاده با زانوی صاف
- Hip Extension در وضعیت ایستاده (شروع حرکت از وضعیت Nurtal)
- تحریک الکتریکی FES برای عضله کوادریسپس
فاز دوم (هفته 4 تا 12):
معیارهای ورود به فاز دوم:
- قدرت عضلانی مناسب برای عضله quadriceps (قابلیت انجام تمرینات Quadriceps set بدون ایجاد sag ضمن SLR)
- قابلیت خم کردن زانو به اندازه 60 درجه
- قابلیت صاف کردن کامل زانو
- عدم وجود التهاب و تورم فعال
اهداف درمانی در فاز دوم:
- افزایش دامنه Flexion زانو
- بازیابی الگوی راه رفتن طبیعی Normal Gait
- ادامه تمرینات تقویتی چهار سر و انعطاف همسترینگ
استفاده از بریس:
هفته 4 تا 6 : بریس برای آموزش راه رفتن کنترل شده تحت نظر فیزیوتراپیست و در منزل از حالت قفل در می آید.
هفته 6 تا 8: بریس در کلیه فعالیت ها از حالت قفل خارج می شود .
هفته 8: در صورت صلاحدید جراح بیمار بریس را کنار می گذارد.
وزن اندازی Weight Bearing:
- هفته 4 تا 8: بیمار مجاز است ضمن استفاده از دو عصا تا حد قابل تحمل روی اندام خود وزن بیاندازد.
- هفته 8: در صورتی که بیمار ضمن انجام SLR نشانه ای از وجود Quadriceps lag نداشته باشد می توان عصاها را کنار گذاشت.
- زانو در وضعیت Full Extension است.
- زانو قابلیت خم شدن 90 - 100 درجه را دارد.
- الگوی راه رفتن بیمار طبیعی است . در این شرایط بیمار می تواند از یک عصا استفاده نماید.
مداخلات درمانی و برنامه تمرین درمانی:
هفته 4 تا 8:
- Wall Slides در زاویه 0 تا 45
- Mini-squats تا زاویه 45 درجه
- پرس زانو Leg press تا 60 درجه
- تمرینات تقویتی لگن در هر 4 جهت با زانوی کاملا صاف (flexion, abduction, adduction, extension)
- راه رفتن در استخر (بیمار باید تا حدود سطح سینه در آب باشد) و تمرین راه رفتن روی پاشنه و روی انگشتان
هفته 8 تا 12:
- دوچرخه ثابت (زین باید در ارتفاع بالاتر ار حد طبیعی باشد و پای بیمار روی بخش جلوی پدال قرار گیرد و برای به حداقل رساندن فعالیت همسترینگ از کلیپ انگشتان استفاده نشود)
- استفاده از تجهیزات تمرین درمانی نظیر Stairmaster, elliptical stepper, NordicTrack
- تمرینات تعادل و افزایش حس عمقی
- calf raises در حالت نشسته روی صندلی
- پرس زانو Leg press تا 90 درجه
فاز سوم (ماه سوم تا ششم)
معیارهای ورورد به این فاز:
- دامنه حرکتی کامل و بدون درد زانو (محدودیت 10 تا 15 درجه در ماه پنجم بعد از عمل چندان غیر معمول نیست)
- راه رفتن و الگوی Gait طبیعی
- قدرت طبیعی یا خوب عضله چهار سر ران
- عدم شکایت بیمار در ناحیه پاتلوفمورال (عدم درد و التهاب)
- کسب موافقت جراح برای شروع تمرینات زنجیره حرکتی بسته پیشرفته
اهداف درمانی:
- رفع محدودیت های حرکتی باقی مانده که مانع پیشرفت حرکتی است
- پیشرفت فانکشنال و جلوگیری از تحریک ناحیه پاتلو فمورال
- بهبود قدرت فانکشنال و حس عمقی با استفاده از تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- حفظ قدرت عضله چهار سر ران و انعطاف عضله همسترینگ
برنامه تمرین درمانی:
- ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- راه رفتن روی تردمیل
- دویدن در استخر با جلیقه
- شنا (به جز شنای قورباغه)
فاز چهارم (ماه ششم): فعالیت کامل
معیارهای ورود فاز 4:
- عدم وجود مشکل و تحریک در ناحیه پاتلوفمورال و بافت نرم
- وجود دامنه حرکتی ، قدرت عضلانی ، تحمل عضلانی و حس عمقی مناسب برای شروع بی خطر ورزش
اهداف درمانی:
- برگشت تدریجی و بی خطر به ورزش
- حفظ قدرت عضلانی ، حمل عضلانی و عملکرد طبیعی عضلات و مفاصل
برنامه تمرین درمانی:
- ادامه تمرینات زنجیره حرکتی بسته
- تمرینات اختصاصی برای پیشرفت فانکشنال نظیر Slide board ، Jog/run ، Figure-of-eight ، carioca ، backward running ، cutting
- پرش (پلی متریک)
معیارهای برگشت به فعالیت ورزشی:
- دامنه حرکتی کامل و بدون درد
- بررسی رضایتمندی بالینی
- قدرت عضله چهار سر حداقل 85 درصد نسبت به سمت سالم
- تست فانکشنال حداقل 85 درصد در مقایسه با سمت سالم
- عدم تغییر در میزان شلی Laxilty مفصل
نظرات کاربران
کاربران در خصوص این مطلب چه نظری دارند؟